[Carey Institute] Understanding the Impact of Trauma on Early Childhood Development — Polish

Zrozumieć wpływ traumy we wczesnym etapie rozwoju dziecka

Ukończenie kursu wymaga ok. 4-5 godzin.


Przed rozpoczęciem kursu prosimy o określenie celu nauki oraz oczekiwań wobec kursu za pośrednictwem ankiety.


Żeby przystąpić do kursu, zacznij tutaj od quizu i ankiety.


Napisz nam kilka słów o sobie i o tym, czego chcesz się nauczyć.


Ankieta wstępna


Witamy na kursie: „Zrozumieć wpływ traumy we wczesnym etapie rozwoju dziecka”.




Adresatami tego krótkiego kursu online są nauczyciele edukacji wczesnoszkolnej (ECE), opiekunowie i inne osoby pracujące z dziećmi w wieku 0-8 lat oraz rodzice tych dzieci.


Kurs ten ma pomóc w zrozumieniu, jak istotne dla małych dzieci oraz ich rodziców jest bezpieczne otoczenie edukacyjne.


Cele kursu:


  1. Lepsze zrozumienie znaczenia fazy wczesnego i średniego dzieciństwa dla rozwoju osobowości, późniejszej edukacji i zdolności do radzenia sobie w życiu w celu promowania zachowań wspierających dobrostan dzieci.

  2. Opis zmian w rozwoju mózgu zachodzących we wczesnym i średnim dzieciństwie.

  3. Zrozumienie wpływu traumy z okresu wczesnego i średniego dzieciństwa na rozwój fizyczny, poznawczy i emocjonalny dzieci.

  4. Wyjaśnienie znaczenia i korzyści wynikających z opracowania takiego programu wczesnej edukacji, który zapewnia dzieciom bezpieczne otoczenie i wsparcie troskliwych dorosłych.

  5. Opracowanie strategii edukacyjnych uwzględniających pełen dobrostan fizyczny, poznawczy i emocjonalny dziecka.


Wprowadzenie 


Wczesne i średnie dzieciństwo jest decydującym etapem rozwoju i stanowi fundament późniejszego życia. Od momentu narodzin do osiągnięcia ósmego roku życia następuje skokowy rozwój mózgu, w wyniku którego dzieci przyswajają nowe informacje. Ten proces ma kluczowe znaczenie dla tworzenia się aktywnych ścieżek neuronowych. W tym krytycznym okresie rozwoju decydujący wpływ na dzieci wywierają bliscy mu ludzie i całe otoczenie, dlatego ważne jest, aby dzieci czuły się w nim bezpiecznie i otrzymywały wsparcie. Optymalny, zdrowy rozwój dzieci, niezależny od ich wrodzonych zdolności, jest możliwy tylko wtedy, gdy zostaną zaspokojone ich potrzeby społeczne, emocjonalne i edukacyjne. Dzieci potrzebują bezpiecznego i kochającego domu, w którym mogą spędzać czas z rodziną, angażując się w takie czynności, jak zabawa, śpiewanie, czytanie i rozmowa. Niestety, wiele dzieci na całym świecie w swoim środowisku i w relacjach z innymi ludźmi styka się z trudnymi zdarzeniami i niekorzystnymi okolicznościami, co może mieć negatywny wpływ na rozwój dziecka.


Dzieci, które doświadczyły w swoim życiu niepewności i traumy, nie mają równych szans z innymi i mogą cierpieć z powodu problemów poznawczych, fizycznych i społeczno-emocjonalnych. Cierpienie może mieć wpływ na naukę, rozwój i kontakty z innymi. Pedagodzy i opiekunowie mają do odegrania kluczową rolę w rozpoznaniu, czy tego rodzaju przeżycia wywierają negatywny wpływ na dziecko, w znajdowaniu odpowiednich metod przeciwdziałania temu wpływowi oraz w zapewnianiu bezpiecznego środowiska edukacyjnego, aby dzieci mogły się uczyć, rozwijać i nabywać potrzebnych im umiejętności społeczno-emocjonalnych. 


Na marginesie: zadbaj o swój dobrostan.


Dbanie o swój dobrostan oznacza, że należy uważać na siebie, aby długo zachować zdrowie fizyczne i psychiczne. Nauczyciele i wychowawcy, którzy poświęcają zbyt wiele energii innym osobom, często potrzebują przypomnienia, że najpierw powinni zadbać o własne zdrowie. Osoby zestresowane i wyczerpane nie są w stanie poświęcić innym pełnej uwagi. Kto inwestuje we własny dobrostan,  jest lepiej przygotowany do wspierania swoich podopiecznych – dzieci i ich rodzin.


Nie ma jednej recepty na zachowanie dobrostanu. Każdy musi w własnym zakresie odkryć, co pomaga mu najlepiej. Pomyśl przez chwilę o tym, co pomaga ci poczuć się zrelaksowanym i pełnym energii. Czy jest to spacer na łonie natury, pisanie dziennika, gotowanie nowych potraw czy rozmowa z przyjacielem? A może co innego? Ważne, aby zarezerwować sobie czas na dbanie tylko o siebie.


W ramach niniejszego treningu zadamy kilka pytań, które mają skłonić Cię do refleksji. Powinny one pomóc w zrozumieniu informacji zawartych w kursie oraz zastanowieniu się nad tym, jak przenieść tę wiedzę na swoją prywatną sytuację lub sytuację w pracy. 


Należy przy tym pozwolić sobie na dłuższą refleksję nad własnymi doświadczeniami i uczuciami, które mogą się zrodzić w czasie tego kursu. Ta praca może być wyczerpująca fizycznie, psychicznie i emocjonalnie. Dbanie o swój dobrostan i pozwalanie sobie na autorefleksję jest niezwykle ważne dla wszystkich opiekunów małych dzieci, które doświadczyły traumy.

Niniejszy kurs został opracowany jako wprowadzenie do wiedzy na temat specyfiki rozwoju wczesnodziecięcego oraz adekwatnych sposobów postępowania z dziećmi, które doświadczyły traumy. Kurs jest bezpłatny, aby dotarł do szerokiego grona pedagogów.


Kursy bardziej zaawansowane, z których można skorzystać w celu uzyskania punktów w ramach doskonalenia zawodowego (CEU), są dostępne za opłatą. Jeśli chcesz otrzymać informacje o naszej ofercie kursów, prosimy o kontakt pod adresem headquarters@ceinternational1892.org.


Mamy nadzieję, że to wprowadzenie stanie się inspiracją do pogłębienia wiedzy na temat traumy, jej wpływu na rozwój osobowości dziecka, a także na temat konkretnych strategii, które można wykorzystać w formalnych i nieformalnych środowiskach edukacyjnych, aby wspierać dzieci w radzeniu sobie z traumatycznymi przeżyciami.


Unit 1 

Lekcja 1: Znaczenie okresu wczesnego i średniego dzieciństwa


Zacznijmy od omówienia, czym jest wczesne i średnie dzieciństwo, i jaką rolę odgrywa w ogólnym rozwoju dziecka.


Fazy i przedziały wiekowe okresu wczesnego i średniego dzieciństwa


Rozwój dziecka w tym okresie dzielimy na trzy fazy stosownie do odpowiednich przedziałów wiekowych.


Od poczęcia do narodzin


Ta faza obejmuje okres prenatalny, kiedy ważne jest zdrowie, odżywianie i ochrona brzemiennych kobiet. W okresie od momentu poczęcia do ukończenia dwudziestego czwartego miesiąca życia mózg rozwija się najszybciej. Na jego rozwój można wpłynąć przez odżywianie, ochronę i stymulację.


Od narodzin do 3 roku życia 


Mózg nadal rozwija się bardzo szybko. Ważne jest odżywianie, ochrona i stymulacja (zabawa, czytanie, śpiewanie) oraz interakcja z kochającymi dorosłymi.


Okres przedszkolny


To okres między ukończeniem trzeciego roku życia i rozpoczęciem sformalizowanej edukacji. Nadal ważne jest odżywianie, ochrona i stymulacja, ponadto wielkiego znaczenia dla rozwoju nabierają sytuacje edukacyjne, które mają miejsce w domu i przedszkolu.


Krytyczny wpływ na rozwój dziecka


Dorastanie w bezpiecznym i przyjaznym środowisku nie tylko zapewnia zdrowy rozwój fizyczny, lecz także chroni rozwijający się mózg. Żadne dziecko nie powinno doświadczać przemocy i zaniedbania albo cierpieć z powodu zanieczyszczenia środowiska, wojny lub klęski żywiołowej. Niestety, coraz trudniej jest chronić małe dzieci przed takimi traumatycznymi przeżyciami i dlatego ważniejsze niż kiedykolwiek jest tworzenie bezpiecznych i przyjaznych środowisk edukacyjnych, które mogą działać jak bufor ochronny, zwiększając szanse dzieci na zdrowy rozwój i opanowanie umiejętności radzenia sobie w dorosłym życiu.



Prezentacja:


Jak zrozumieć znaczenie wczesnego i średniego dzieciństwa?


Fazy a wiek dziecka


Wczesne i średnie dzieciństwo rozpoczyna się w fazie prenatalnej, kiedy zdrowie i dobrostan matki silnie wpływają na rozwój dziecka, i trwa do osiągnięcia ósmego roku życia, kiedy dziecko zaczyna uczęszczać do szkoły podstawowej.


Rozwój: 


Wpływ na rozwój dziecka wywiera mieszanka czynników genetycznych (odziedziczonych po rodzicach), otoczenia (rodzina, społeczność), aktywności (edukacja, aktywny odpoczynek, obyczaje kulturowe), a często także odziedziczonych po przodkach wierzeń (to nie natura kontra kultura i wychowanie, lecz natura ORAZ kultura i wychowanie).


Dziecko – rodzina – nauczyciele – społeczność (grafika)


Znaczenie edukacji dla wczesnego i średniego dzieciństwa: w pierwszych latach życia największy wpływ na rozwój ma społeczność otaczająca dziecko, która obejmuje rodziców, opiekunów, wychowawców, bliskich krewnych i przyjaciół, nauczycieli, personel leczniczy i inne osoby, które mają bezpośredni kontakt z dzieckiem.


Nauczyciele odgrywają decydującą rolę przy wspieraniu zdrowego rozwoju małych dzieci. To oni mogą przygotować dziecko do późniejszego dawania sobie rady w życiu.


Znaczenie edukacji dla rozwoju we wczesnym i średnim dzieciństwie


Badania wykazują, że zapewnienie młodszym dzieciom jak najlepszej edukacji przynosi im na średnią i dłuższą metę znaczące korzyści. Dzieci, które mają dostęp do programów edukacyjnych we wczesnym dzieciństwie:


  • rzadziej powtarzają klasy

  • rzadziej zostają uczniami klas i szkół specjalnych

  • są lepiej przygotowane do uczenia się w szkole

  • częściej uczęszczają do szkoły średniej

  • osiągają wyższe zarobki po rozpoczęciu pracy


Najlepsza edukacja przedszkolna jest w stanie zmniejszyć odstęp edukacyjny między dziećmi z rodzin o niskich i wysokich dochodach, zwiększyć inkluzywność społeczeństwa i wykształcić zdolności społeczno-emocjonalne, których potrzebuje dziecko dla zdrowego i pełnego rozwoju.


Zadanie: Budowanie dobrostanu


Czym jest dla Ciebie bezpieczna przestrzeń? Zastanów się przez chwilę i zapisz słowo albo zrób rysunek, który symbolizuje Twoją bezpieczną przestrzeń.To może być:


osoba, przedmiot, miejsce, słowo, cytat lub powiedzenie


Do przemyślenia:

  1. Czy pracując z małymi dziećmi dbasz w pierwszym rzędzie o to, żeby czuły się bezpiecznie i pewnie?

  2. Co konkretnie robisz/ robicie w ramach waszego programu edukacyjnego, żeby wychowankowie czuli się bezpiecznie i pewnie?

  3. Czy są rzeczy, które chciałbyś/ chciałabyś wprowadzić do programu edukacyjnego, których na razie nie robicie?


Powtórzenie:


Wczesne i średnie dzieciństwo obejmuje okres między narodzinami a mniej więcej piątym rokiem życia. prawda / fałsz

Dobrze: Za wczesne i średnie dzieciństwo uważa się czas od okresu prenatalnego po 8 rok życia. 

Źle: Wróć do prezentacji


Wpływ na rozwój dziecka mają

  • otoczenie, zajęcia, wiara i genetyka

  • kolejność narodzin, zajęcia i liczba rodzeństwa

  • głównie wrodzone skłonności, przypisane mu od urodzenia (natura)


 

W okresie wczesnego i średniego dzieciństwa tworzone są najważniejsze podwaliny dorosłego życia.


Literatura dodatkowa: Centrum Rozwoju Dziecięcego, Uniwersytet w Harwardzie: https://developingchild.harvard.edu/resources/inbrief-science-of-ecd/


Unit 2 

Lekcja 2: Mózg w okresie wczesnego i średniego dzieciństwa


Po omówieniu znaczenia okresu wczesnego i średniego dzieciństwa dla rozwoju wczesnodziecięcego przyjrzyjmy się rozwojowi mózgu w czasie tego krytycznego okresu w życiu dziecka.


Prezentacja:


Mózg

we wczesnym dzieciństwie


Wyobraź sobie wioskę…

w której stoją miliony domków…

a przestrzeń między domkami zarośnięta jest krzakami i trawą, bez ścieżek między zagrodami.

Nie ma żadnych relacji, wspólnych wspomnień, społeczności lokalnej … nie ma nic!

Tak wygląda mózg noworodka, zanim wykształcą się w nim połączenia synaptyczne!


Dziecko przychodzi na świat wyposażone w moduły umożliwiające mu uczenie się i zapamiętywanie, ponieważ mózg noworodka zawiera ponad 80 milionów neuronów! To już prawie wszystkie neurony, które wykształcą się w mózgu. Aby dziecko mogło się uczyć i rozwijać, mózg musi jednak także wykształcić i utrwalić połączenia między neuronami czyli synapsy. W chwili narodzin mózg posiada tylko niewiele synaps. 


Mózg rozwija się bardzo dynamicznie w pierwszych latach życia dziecka, kiedy formowanie się synaps w dużym stopniu zależy od doświadczeń i interakcji z opiekunami. Jeżeli opiekunowie okazują dziecku uczucia, bawią się z nim, śpiewają, opowiadają historie albo czytają książki, pomagają mózgowi dziecka w rozwoju i przygotowują go do przyszłego nabywania wiedzy.


(grafika)


połączenia neuronalne –  tworzenie się synaps – uczenie się


Neurony: Neurony to wyspecjalizowane komórki nerwowe służące jako podstawowe jednostki uczenia się i zapamiętywania. Neurony komunikują się ze sobą za pośrednictwem sygnałów elektrycznych i chemicznych.Są one przystosowane do odbierania, analizowania i wytwarzania informacji.


Synapsy: obszary między dwoma neuronami, które powstają i umacniają się w czasie uczenia się i powtarzania.


Skan mózgu z połączeniami synaptycznymi w pierwszych latach życia

po narodzeniu 3 miesiące 5 miesięcy 15 miesięcy


U dziecka w wieku przedszkolnym (3-6 lat) mózg:

  • osiąga 90 % swojej masy ostatecznej

  • tworzy ponad 100 bilionów synaps

  • posiada ok. 50% więcej synaps niż mózg osoby dorosłej 


Tworzenie się synaps i przyrost masy mózgu oznaczają, że najmłodsze dzieci znajdują się w kluczowej fazie nauki i rozwoju. W miarę dorastania zdolność dzieci do tworzenia nowych synaps spada.


Z tego względu tak istotna jest rola nauczyciela, gdyż może on wpłynąć na rozwój mózgu małych dzieci i na tworzenie się synaps, które będą fundamentem do uczenia się przez resztę życia. Nauczyciele wspierają tworzenie się synaps, a tym samym na uczenie się przez interakcje z dziećmi nawet w wieku przedszkolnym.


Znaczenie otoczenia


Doświadczenia, relacje i otoczenie mają ogromny wpływ na umysł i rozwój małych dzieci. Pozytywne doświadczenia i dobre więzi z dorosłymi umożliwiają uczenie się dobrych rzeczy i zdrowy rozwój. W idealnym świecie wszystkie dzieci powinny wzrastać w zdrowych, bezpiecznych i pewnych otoczeniach, w domu i w szkole.


Niestety nie wszystkie dzieci wzrastają w takim zdrowym środowisku. Nie mamy wpływu na środowisko domowe, jednak jako nauczyciele i wychowawcy pracujący z najmłodszymi dziećmi możemy zadbać o to, aby ich mózgi, a wraz z nimi ich zdolności socjalno-emocjonalne rozwijały się poza domem.


Aktywizowanie i dbanie o zdrowie umysłu jest tak samo ważne jak dbanie o zdrowie ciała.


Czym lubisz się zajmować, aby utrzymać swój umysł w formie i i trenować myślenie? (przykłady: czytanie książek, udział w kursach, łamigłówki / krzyżówki, słuchanie muzyki lub podcastów)

Jeżeli nie przychodzi Ci do głowy żadne aktualne zajęcie, pomyśl przez chwilę o czymś, co chciałbyś wypróbować.

Zrozumienie znaczenia pozytywnych, bezpiecznych i zdrowych interakcji z dziećmi jest niezwykle istotne, jeżeli chcemy im pomóc w radzeniu sobie z traumatycznymi przeżyciami i negatywnym otoczeniem, w którym wzrastały.

Do przemyślenia

Zastanów się przez chwilę, zanim odpowiesz na następujące pytania:

1. W jaki sposób program wczesnej edukacji w Twojej placówce dba o to, aby interakcje dzieci z nauczycielami i wychowawcami były zdrowe i wypełnione troską.

2. Co dobrze wpływa na dzieci oraz pomaga im poczuć się bezpiecznie oraz pod opieką?

3. Czy pracownicy Twojej instytucji rozumieją, jak ważny jest rozwój mózgu w czasie wczesnego dzieciństwa?

4.  Czy dodatkowy kurs doskonalenia zawodowego poświęcony rozwojowi mózgu w fazie wczesnego dzieciństwa pomógłby Twojej instytucji?

Powtórzenie  

Uzupełnij brakujące słowa

Między trzecim a szóstym rokiem życia objętość mózgu osiąga 90% objętości mózgu dorosłego człowieka.

Neurony to wyspecjalizowane komórki nerwowe mózgu, które są podstawowymi jednostkami uczenia się i pamięci. prawda / fałsz

W czasie pierwszych lat życia dziecka formowanie się synaps mózgowych w dużym stopniu zależy od doświadczeń dziecka i jego interakcji z opiekunami.

Unit 3 

Lekcja 3: Trauma, stres i wpływ rozwoju wczesnodziecięcego

Większość ludzi potrafi rozpoznać szczęśliwe dziecko po mowie ciała oraz jego interakcjach z ludźmi i otoczeniem. Rozpoznanie dziecka, które przeżyło traumę, może natomiast być trudniejsze, ponieważ dzieci nie zawsze potrafią przepracować i zwerbalizować swoje reakcje na zagrożenia lub niebezpieczne sytuacje.

Traumatyczne przeżycia dzieci mogą wynikać z:

·    umyślnej przemocy (wykorzystywanie fizyczne lub seksualne, zaniedbanie, przemoc w rodzinie),

·         klęsk żywiołowych lub środowiskowych,

·         wypadków,

·         wojny,

·         bolesnych zabiegów medycznych,

·         utraty rodzica, opiekuna lub innej ważnej bliskiej osoby.

Doświadczenia, które w powtarzający się sposób wywołują u dzieci wysoki poziom stresu mogą mieć negatywny wpływ na rozwój mózgu, przerywając proces wykształcania się synaps, względnie niszcząc ich część.

Wpływ zaniedbania na mózg

Pozytywne relacje

 

Mózg tego dziecka wykazuje wysoką aktywność w korze przedczołowej, areale mózgu, który odpowiada za wyższy poziom funkcji poznawczych i pamięć. To wskazuje na zdrowy mózg.

Skrajne zaniedbanie

 

Mózg tego dziecka nie wykazuje niemal żadnej aktywności w korze przedczołowej. Wskazuje to na skrajne zaniedbanie.

 

Trauma jest definiowana jako rzeczywiste lub domniemane zagrożenie, które jest silniejsze niż naturalna ludzka umiejętność radzenia sobie z problemami i zakłóca normalne funkcjonowanie człowieka.

Nauczyciel może pomóc w łagodzeniu szkód spowodowanych stresem, wprowadzając rutynę i dbając o bezpieczne otoczenie. Przebywanie w klasie ze wspierającym nauczycielem może dostarczać stymulacji poznawczej, rozwijać więzi emocjonalne i  społeczne, a tym samym przyczyniać się do zdrowego rozwoju mózgu, nawet w czasach, kiedy w domu lub w społeczności lokalnej zachodzą stresogenne sytuacje.

Nauczyciel powinien zadbać w klasie o spokojne otoczenie i unikać wywoływania u dzieci dodatkowego stresu. W klasie niedopuszczalna jest przemoc fizyczna lub powodowanie stresu psychicznego.

Jeżeli chcesz dowiedzieć się czegoś więcej, zajrzyj do naszego kursu Wprowadzenie do praktyk zgodnych z wiedzą o traumie CE International

Zadbaj o siebie

Co robisz lub jakich technik używasz, aby zmniejszyć u siebie poziom stresu? Jak często się do nich odwołujesz?

Czy stres to zawsze to samo?

Stres to fizyczna reakcja na sytuacje, które zachodzą w organizmie lub w jego otoczeniu; taka reakcja jest przyrodzoną cechą organizmów, która zapewnia im przeżycie. Jeżeli ktoś czuje się zagrożony, jego ciało reaguje czasami podwyższonym ciśnieniem tętniczym w połączeniu ze zwiększoną frekwencją bicia serca oraz zwiększoną produkcją hormonów stresu. Tego rodzaju zmiany mogą pomóc w radzeniu sobie z daną sytuacją.

Nauczenie się sposobów radzenia sobie ze stresem jest ważną częścią zdrowego rozwoju dziecka, jednak istnieją różne rodzaje stresu.

Z pozytywnym stresem mamy do czynienia, gdy dziecko pokonuje wyzwania, które są dostosowane do jego wieku, przebywając w bezpiecznym otoczeniu. Po pokonaniu przeszkody, dzięki wsparciu i pomocy ze strony dorosłych opiekunów, po reakcji stresowej organizm wraca do normy. Kiedy dziecko na przykład po raz pierwszy styka się z nowym opiekunem, może zareagować stresem; po przekonaniu się, że przebywa w bezpiecznym i pewnym otoczeniu, poziom stresu wróci do normy.

Do stresu tolerowalnego dochodzi w poważniejszych sytuacjach, jeżeli po utracie bliskiej osoby, przerażających obrażeniach lub klęsce żywiołowej troskliwi dorośli amortyzują skutki stresujących doświadczeń, pomagając dziecku przystosować się do nowej sytuacji. Pomoc ze strony troskliwych dorosłych łagodzi potencjalnie szkodliwe skutki odbiegającego od normy poziomu hormonów stresu.

Dla małych dzieci najgroźniejszy jest stres toksyczny (chroniczny), który pojawia się w czasie groźnych i długotrwałych negatywnych sytuacji i przeżyć, kiedy dziecko doświadcza powtarzającego się molestowania albo biedy bez żadnego wsparcia ze strony dorosłych, które mogłoby złagodzić skutki stresu. Tego rodzaju stres przerywa rozwój struktur mózgowych.

Do przemyślenia

Zastanów się przez chwilę, zanim odpowiesz na następujące pytania:

1.   Jak myślisz, czy w Twojej grupie lub placówce są dzieci, które doświadczają toksycznego stresu?

2.   Czy Twoi koledzy współpracują z rodzicami i opiekunami, aby lepiej zrozumieć, z jakimi stresującymi wydarzeniami dziecko właśnie ma do czynienia albo stykało się w przeszłości?

3.   Czy w Twojej instytucji odbywają się zebrania zespołu, na których rozmawiacie o zmianach w zachowaniu lub w życiu powierzonych Wam dzieci?

4.   Jak myślisz, w jaki sposób przedszkole albo inne ośrodki wychowawcze dla małych dzieci mogą pomóc dzieciom, które doświadczyły stresu, w ochronie przed stresem toksycznym lub w powrocie do równowagi?

Powtórzenie

Jaki jest najbardziej szkodliwy rodzaj stresu, który przerywa rozwój struktur mózgowych?

  • stres tolerowalny 

  • stres toksyczny 

  • stres ekstremalny 

Nauczyciel może złagodzić szkody wynikające z destruktywnego stresu, dbając o rutynę oraz bezpieczne otoczenie.

Doświadczenia, które w powtarzający się sposób wywołują wysoki poziom stresu, mogą mieć negatywny wpływ na rozwój mózgu dziecka. prawda / fałsz

Unit 4 

Lekcja 4: Odżywianie, trauma i rozwój we wczesnym dzieciństwie

Dobre, bogate w składniki odżywcze jedzenie jest ważne dla wszystkich dzieci. Szczególnie ważne jest jednak dla dzieci młodszych, które doświadczyły chronicznego stresu lub traumy, ponieważ ma istotne znaczenie dla funkcjonowania mózgu i jego powrotu do zdrowia.

Regularne dostarczanie dzieciom pożywnych przekąsek i posiłków pomaga w utrzymaniu odpowiedniego poziomu cukru we krwi, co dobroczynnie wpływa na regulację nastroju i przyczynia się do stworzenia optymalnych warunków uczenia się i rozwoju.

Dzieci powinny także przyjmować wystarczającą ilość płynów i pić dużo wody. Odwodnienie może osłabiać funkcje poznawcze, wywoływać zmęczenie, dekoncentrację, zwiększoną bojaźliwość oraz wahania nastroju.

Wspieranie zdrowego rozwoju dzieci

Wychowawcy i nauczyciele mogą promować zdrowy rozwój:

  • dostarczając dzieciom odpowiedniego dla wieku, bogatego w składniki odżywcze pożywienia: dzieci w wieku przedszkolnym powinny jeść potrawy, które zawierają witaminę A, wapń, żelazo, kwas foliowy, cynk, jod, witaminę D i białko. Odpowiednia ilość zielonych warzyw liściastych, owoców, ziarna, mięsa oraz soli z jodem dostarcza większości z tych składników. W przypadku niedostatku pożywienia lub ograniczeń w jego dostarczaniu, konieczna może okazać się suplementacja mikroelementów. W czasie zajęć przedszkolnych należy dostarczać dzieciom zdrowe przekąski, które zapewnią im dopływ energii;

  • dbając o to, aby dzieci przechodziły regularne badania zdrowotne i otrzymywały zalecane szczepienia: przedszkola mogą współpracować z instytucjami odpowiedzialnymi za opiekę zdrowotną, aby w razie potrzeby zapewnić dzieciom odpowiednie szczepienia, badania profilaktyczne oraz lekarstwa odrobaczające;

  • odsyłając dzieci w razie potrzeby do ośrodków zdrowia: dzięki uważnej obserwacji wychowawcy i nauczyciele mogą być w stanie zidentyfikować problem zdrowotny, z którym należy zwrócić się do lekarza;

  • propagując zdrowe i higieniczne zachowania w klasie: we wszystkich klasach powinny znajdować się stacje mycia rąk wyposażone w mydło. Dzieci mogą wyrobić w sobie zdrowe nawyki w czasie zajęć przedszkolnych, co zachęci je do utrzymywania tych nawyków w domu.

  • dostarczając czystej wody pitnej w klasie. W każdej klasie powinien być dostęp do czystej wody pitnej oraz – w miarę możliwości – do osobnych szklanek lub kubeczków dla każdego dziecka.

Czy wiesz, że chroniczny stres może mieć wpływ na sposób, w jaki ludzie trawią i przyswajają pokarm?

Do przemyślenia

Zastanów się przez chwilę, zanim odpowiesz na następujące pytania:

Czy w Twojej instytucji jest program gwarantujący dzieciom dostęp do zdrowego, pożywnego pokarmu oraz ochronę zdrowia? Poniżej znajduje się kilka pytań, które pomogą zastanowić się nad tym, jakie są możliwości rozwinięcia lub wzmocnienia tego programu.

  • Wyżywienie: Jakie przekąski są dostępne w klasach? Jak wygląda harmonogram regularnego przyjmowania pokarmów i wody w klasie i w jaki sposób jest on realizowany?

  • Regularne badania zdrowotne: W jaki sposób zapewniacie dzieciom regularne badania zdrowotne? W jaki sposób można zbudować partnerskie stosunki z instytucjami odpowiedzialnymi za ochronę zdrowia, aby dzieci przechodziły przez badania wzroku, słuchu oraz otrzymały regularne szczepienia? W jaki sposób informować rodziców o stanie zdrowia ich dzieci?

  • Dodatkowe usługi zdrowotne: Jak wygląda Wasz program rozpoznawania problemów zdrowotnych i dostarczania dzieciom dodatkowej opieki zdrowotnej, gdy zajdzie taka potrzeba?

  • Higiena w klasie: W jaki sposób dbacie o to, aby dzieci regularnie myły ręce?

Zajmij się sobą

Zrób listę wszystkich zdrowych i bogatych w składniki odżywcze pokarmów, które lubisz jeść.

Jakie czynności wykonujesz regularnie w tygodniu, aby zapewnić sobie zdrowe wyżywienie?

Pedagodzy bywają tak zajęci, że często zapominają o tym, aby zadbać o własne zdrowie. Co możesz zrobić, aby zapewnić sobie zdrowe wyżywienie, przyjmowanie wystarczającej ilości wody i właściwą opiekę medyczną?

Dodatkowe materiały: Jak to, co spożywasz, wpływa na Twój mózg? (wideo)

https://www.youtube.com/watch?v=xyQY8a-ng6g

Powtórzenie:

Zdrowe wyżywienie wspiera funkcjonowanie mózgu oraz jego powrót do zdrowia u dzieci, które doświadczyły chronicznego stresu. Prawda / fałsz

Jaki jest negatywny wpływ odwodnienia na małe dzieci?

  • Powoduje wahania nastroju

  • Powoduje zmęczenie

  • Osłabia funkcje poznawcze

  • Osłabia koncentrację

  • Zwiększa bojaźliwość

  • Wszystkie powyższe skutki

Unit 5 

W czasie kursu omawialiśmy, jak zdrowy rozwój dzieci zależy od tego, czy czują się one bezpiecznie i pewnie w swoim otoczeniu dzięki wsparciu ze strony troskliwych dorosłych, od dostępu do zdrowego odżywiania i możliwości uczenia się. Takie warunki rozwoju i uczenia się we wczesnym dzieciństwie należy rozumieć wielowymiarowo i podchodzić do nich w sposób holistyczny.


Podejście “holistyczne” do czegoś oznacza, że należy to coś traktować jako jedną całość. Kluczowe dziedziny rozwoju – poznawcze, fizyczne i emocjonalno-społeczne uczenie się – są ze sobą powiązane i zachodzą jednocześnie.


Grafika: fizyczny – poznawczy – społeczno-emocjonalny


Rozwój fizyczny dotyczy funkcji sensorycznych i motorycznych dziecka. Obejmuje on dużą sprawność motoryczną, czyli duże ruchy rąk, nóg lub całego ciała (np. chodzenie lub kopanie); małą sprawność motoryczną, czyli koordynację rąk, palców i oczu (np. trzymanie ołówka lub pisanie); funkcje wzrokowe (wzrok); funkcje słuchowe (słuch); system dotykowy (dotyk); oraz zmysł równowagi


Społeczno-emocjonalne uczenie się i rozwój społeczno-emocjonalny dotyczą zdolności dziecka do rozpoznawania i rozumienia własnych uczuć oraz budowania i utrzymywania zdrowych więzi z innymi osobami. Obejmują samokontrolę, zdolność do regulowania zachowania i wyrażania emocji oraz umiejętność dokładnego odczytywania i rozumienia stanów emocjonalnych innych osób oraz rozwijania empatii wobec innych.


Pokaz slajdów


Fizyczne, poznawcze i społeczno-emocjonalne aspekty rozwoju dziecka


Aspekty fizyczne


  • Wzrost

  • Duża motoryka (chodzenie, skakanie) i mała motoryka (kreślenie kreski, trzymanie długopisu lub ołówka)

  • Koordynacja i równowaga

  • Funkcje sensoryczne (słuch, wzrok, dotyk, smak itd.)


Aspekty poznawcze


  • Pamięć

  • Rozwiązywanie problemów

  • Podejmowanie decyzji

  • Sprawności przedmatematyczne (lokalizacja przedmiotów w przestrzeni, rozumienie koncepcji “pełny / pusty”, sortowanie, porządkowanie i porównywanie rzeczy)

  • Umiejętności językowe (rozwój słownika, segmentowanie dźwięków, zabawa dźwiękami)


Aspekty społeczno-emocjonalne


  • Identyfikowanie emocji (jestem smutny,, wesoły, boję się itd.)

  • Empatia i reagowanie na emocje innych 

  • Umiejętność uspokojenia się, regulowania emocji

  • Umiejętność uczestniczenia w grze (czekania na swoją kolej, negocjowania reguł, kooperacji itd.)

  • Związki i relacje z członkami rodziny, przyjaciółmi, szkołą, kulturą

  • Poczucie własnej wartości (poczucie ważności, sumy i zaufania)

  • Szacunek w stosunku do innych i ich otoczenia



Holistyczne etapy rozwojowe we wczesnym dzieciństwie


3-4 lat


Rozwój społeczno-emocjonalny


Otwarcie wyraża szereg emocji takich jak radość, smutek, duma lub złość.Rozstaje się z rodzicami. Czeka na swoją kolej. Chętnie pomaga innym.Reaguje rosnącą ufnością, niezależnością i determinacją. Zaczyna stosować się do reguł i rutyn. Chce robić różne rzeczy samodzielnie. Naśladuje dorosłych i rówieśników. Zaczyna rozwijać empatię.


Rozwój poznawczy

Zaczyna rozumieć pojęcie przestrzeni, czasu i ilości. Używa odliczania. Zaczyna klasyfikować przedmioty według kształtów i rozmiarów. Rozwija słownictwo i posługuje się krótkimi zdaniami. Potrafi uczestniczyć w rozmowie, rozumie, co się mówi i bawi się językiem.


Rozwój fizyczny

Potrafi biegać. Porusza się w rytmie muzyki. Skacze na obu nogach. Omija przeszkody. Może mieć trudności z dostrzeżeniem małych liter na stronie.


4-5 lat


Rozwój społeczno-emocjonalny


Rozwija empatię. Kontroluje i lepiej wyraża emocje. Rozumie stany mentalne i emocjonalne innych. Zaczyna grać w gry z elementem konkurencji, rozumie proste reguły gier, chociaż nie zawsze do końca.


Rozwój poznawczy


Jest świadome własnej wydajności poznawczej. Zaczyna rozumieć związki przyczynowo-skutkowe i rozwiązywać problemy. Układa przedmioty w porządku od najmniejszego do największego, od najjaśniejszego do najciemniejszego. Prosi i usprawiedliwia się. Porównuje przedmioty, stwierdzając podobieństwa i różnice.


Rozwój fizyczny


Wspina się na drabinę. Chodzi do tyłu. Przytrzymuje papier jedną ręką, podczas gdy pisze drugą. Ubiera się z małą pomocą. Potrafi połączyć linią dwa punkty. POtrafi ciąć nożyczkami wzdłuż linii.


5-6 lat


Rozwój społeczno-emocjonalny


Potrafi kontrolować emocje przez większość czasu. Wybiera przyjaciół. Negocjuje z dorosłymi. Staje się coraz bardziej samodzielny. Lepiej rozumie zasady obowiązujące w grach zespołowych. Rozumie zasady sprawiedliwości i zachęca do ich przestrzegania. Lubi bawić się w grupie. Zadaje pytania, gdy czegoś nie rozumie. Pyta o pozwolenie.


Rozwój poznawczy

Rozumie bardziej zaawansowane rozmowy i uczestniczy w nich. Rozumie, że wielkość zbioru przedmiotów pozostaje taka sama, niezależnie od tego, jak ją przedstawiono. Rysuje symbole przedstawiające przedmioty lub historie. Umie napisać swoje imię. Opowiada w bardziej chronologiczny i logiczny sposób. Zaczyna czytać proste słowa. Rozpoznaje rymujące się wyrazy. Coraz lepiej (ale nie całkowicie) rozumie pojęcie czasu.


Rozwój fizyczny


Potrafi samodzielnie się ubrać. Potrafi podskakiwać na jednej nodze. Lepiej kontroluje drobne umiejętności motoryczne (pisze litery, cyfry i słowa; trzyma się wyznaczonych linii podczas kolorowania)


Zadbaj o siebie


Jakie czynności pomagają Ci w zachowaniu zdrowia psychicznego i fizycznego?


Jak często się im oddajesz?


Lekcja 5 a Trauma dotyka wszystkich sfer rozwoju


Trauma dotyka wszystkich sfer rozwoju

Trauma może powodować upośledzenia we wszystkich sferach rozwoju, co skutkuje trudnościami w sferze rozwoju poznawczego, fizycznego i społeczno-emocjonalnego. Holistyczne podejście do rozwoju we wczesnym dzieciństwie może pomóc nauczycielom i wychowawcom w rozpoznaniu dziecka cierpiącego z powodu traumatycznego wydarzenia. Oparta na podejściu holistycznym organizacja środowiska opieki i nauki może pomóc w podejmowaniu ważnych działań, które sprawią, że dziecko będzie czuło się bezpieczne i chronione oraz wesprą jego pozytywny rozwój.


Dziecko po traumatycznych doświadczeniach może wykazywać opóźnienia w rozwoju i przejawiać wyzywające zachowanie w następujących sferach:


Język i komunikacja – wczesna trauma może osłabić rozwój umiejętności językowych i komunikacyjnych, w rezultacie czego dziecko nie opanuje języka potrzebnego do wyrażania myśli i uczuć w interakcjach społecznych.


Regulacja potrzeb społecznych i emocjonalnych – wiele dzieci, które przeżyły traumę – nie potrafi regulować swoich emocji. Stres i strach mogą wpływać paraliżująco na dziecięce mózgi. 


Budowanie relacji – dzieci, które wzrastały w niebezpiecznych lub niestabilnych otoczeniach mogą trzymać innych na dystans, aby chronić siebie – w sensie emocjonalnym, a czasem nawet fizycznym.


Zabawa – trauma może zaburzać zdolność niektórych dzieci do rozwijania wyobraźni i twórczej zabawy. Przez zabawę dzieci uczą się, jak inni doświadczają świata, a ponadto nabywają zdolności radzenia sobie z przerażającymi uczuciami, ludźmi i okolicznościami. Dzieci, które doświadczyły traumy, mogły nie nabyć tych umiejętności i dlatego ogarniające je uczucia mogą czasami je przerastać.


Dzieci, które doznały traumy mogą być nieufne i albo podejrzliwe w stosunku do innych oraz mogą stawiać pod znakiem zapytania trwałość swoich relacji z nauczycielami lub rówieśnikami. Małe dzieci,które były narażone na przemoc, często mają trudności ze zrozumieniem sygnałów społecznych, mogą unikać interakcji społecznych albo zastraszać innych. Dzieci także mogą wyczuwać, że starsze osoby nie zapewniły im bezpieczeństwa w przeszłości, co z kolei powoduje, że będą się zachowywać nieufnie w stosunku do nauczycieli i wychowawców. Dzieci, które doznały traumy, mogą postrzegać reguły obowiązujące w programie wczesnoszkolnym oraz konsekwencje wynikające z ich przestrzegania jako kary; podanie ich szkolnej dyscyplinie może zwiększyć potencjał ponownej traumatyzacji. 


Do przemyślenia


Zastanów się przez chwilę, zanim odpowiesz na następujące pytania:


  1. Jaki zachowanie u dziecka świadczy o zdrowym rozwoju? Czy dostrzegasz takie zachowania u dzieci w Twojej instytucji?

  2. W jaki sposób Twoja instytucja pracuje z dziećmi, które zachwują się w problematyczny sposób, i ich rodzicami?

  3. Czy wszyscy pracownicy Twojej instytucji są przygotowani do rozpoznawania traumy u małych dzieci?


Materiały dodatkowe: Zestaw narzędzi dla ochrony dzieci: Rola nauczyciela  we wspieraniu indywidualnego holistycznego rozwoju stosownie do grupy wiekowej.


Światowa Organizacja Zdrowia: Ramy programowe pracy opiekuńczej


Międzynarodowy Komitet Ratunkowy: Tworzenie uzdrawiających klas – multimedialny trening dla nauczycieli


Zestaw narzędzi SHLS: Społeczno-emocjonalne uczenie się


Powtórzenie


Jak nazywają się trzy najważniejsze dziedziny rozwoju wczesnodziecięcego?


  • poznawczy, fizyczny, holistyczny

  • fizyczny, poznawczy, społeczno-emocjonalny

  • fizyczny, emocjonalny, fundamentalny



Uzupełnij brakujące słowa


Dzieci zaczynają rozwijać empatię w wieku 3-4 lat.


W jakich dziedzinach mogą pojawić się opóźnienia lub wyzywające zachowania u dziecka, które przeżyło traumę?


  • budowanie relacji

  • wszystkie wymienione

  • regulacja zachowań społecznych i emocjonalnych

  • zabawa

  • język i komunikacja


Unit 6 and Conclusion 


Lekcja 6 Budowanie pozytywnego otoczenia edukacyjnego w programach edukacji przedszkolnej


W pracy z dziećmi, które doświadczyły traumy, ważne jest, by nauczyciele i wychowawcy stworzyli dla nich bezpieczne, uwzględniające potrzeby wynikające z doznanej traumy  otoczenie oraz aby wspierali dzieci w budowaniu pozytywnej tożsamości. Poniżej podajemy kilka wskazówek, w których opisano, jak wprowadzić do programu działania uwzględniające potrzeby wynikające z doznanej traumy. Proszę jednak pamiętać, że każde dziecko jest inne i nie wszystkie strategie sprawdzają się w przypadku wszystkich dzieci.


Działania nauczycieli i wychowawców uwzględniające potrzeby wynikające z doznanej traumy


  • Stwórz i utrzymaj spójne codzienne rutyny w klasie. Dzieci czują się pewniej, gdy znają kolejność wydarzeń i sposób ich realizacji. Zapewnienie stałej rutyny pomaga dzieciom zrozumieć otaczający je świat i czuć się bezpiecznie.


  • Uprzedź dzieci, jeśli ma wydarzyć się coś niezwykłego. Niezależnie od tego, czy będą one małe czy duże,  wszystkie nieoczekiwane wydarzenia, jak na przykład wizyta gościa lub ćwiczenia przeciwpożarowe, mogą przypominać o traumatycznych przeżyciach i wywoływać reakcje stresowe. 


  • Proponuj dzieciom alternatywy odpowiednie dla ich wieku. Podczas traumatycznych wydarzeń dzieci często doświadczają utraty kontroli. Umożliwienie dzieciom dokonywania własnych wyborów, np. Decyzji o tym, gdzie usiąść lub jaką książkę przeczytać, może pomóc w budowaniu ich poczucia własnej wartości.

  • Bądź troskliwy i opiekuńczy, ale jednocześnie wrażliwy na bodźce wypływające od dzieci. Opiekuńczy dotyk może u niektórych dzieci wywoływać reakcje stresowe. Zrozum że niektóre dzieci mogą pragnąć opiekuńczego dotyku w formie przytulenia lub przybicia piątki tylko wtedy, gdy same o to zabiegają.


  • Formułuj wskazówki w pozytywny sposób, aby pomóc wszystkim dzieciom. Dzieci nadają sens swoim doświadczeniom, odtwarzając je w zabawie lub w interakcjach z rówieśnikami i dorosłymi. Jeżeli dziecko zachowuje się w jakiś sposób, oczekuje reakcji podobnej do tej, którą otrzymało wcześniej od innych dorosłych. Trzeba zachować spokój i empatię, a także udzielić wskazówki dotyczącej właściwego zachowania. Pomocna może być nauczenie dzieci technik głębokiego oddychania, aby potrafiły radzić sobie z lękami, złością i stresem.


  • Wyznaczaj zdrowe granice. Małe dzieci muszą poznać granice, aby nawiązać zdrowe relacje z rówieśnikami. W żadnym wypadku nie należy zawstydzać dzieci za ich zachowanie. Z czasem zaczną rozumieć, że ustalone granice są po to, aby wszyscy czuli się bezpiecznie.


  • Sprawdzaj, a nie zakładaj, obserwuj i zadawaj pytania. Trauma może dotknąć każdego dziecka i objawiać się na wiele różnych sposobów. Nauczyciele i wychowawcy powinni rozmawiać z dziećmi, zadawać pytania i obserwować ich zachowanie. Należy ich słuchać i z nimi współpracować, aby zapewnić bezpieczne i zdrowe otoczenie edukacyjne.


Innym istotnym elementem tworzenia otoczenia edukacyjnego uwzględniającego potrzeby wynikające z doznanej traumy jest zapewnienie takiej fizycznej przestrzeni, która sprzyja zdrowieniu i zachowaniu bezpieczeństwa. Poniżej wymieniono kilka punktów, które warto uwzględnić w rozważaniach na temat tego, jak przestrzeń edukacyjna może pomóc dzieciom czuć się bezpiecznie i spokojnie.


  • Pomóż uspokoić dziecięce umysły, stosując uspokajającą kolorystykę ścian i wyposażenia.


  • Upewnij się, czy sale do zajęć są uporządkowane i czy nie ma w nich bałaganu, pomoże to stworzyć poczucie spokoju i przewidywalności oraz poprawi samopoczucie.


  • Twórz wizualne wskazówki dotyczące rutynowych czynności, które są dobrze znane uczniom; przypominaj o tym, co będzie się działo dalej.


  • Stwórz bezpieczne przestrzenie, w których uczniowie mogą dokonać samoregulacji. Mogą to być kąty, krzesła lub inne miejsca, w których dzieci mogą się wyciszyć, odetchnąć i opanować się przed powrotem do grupy.


Do przemyślenia:

Zastanów się przez chwilę, zanim odpowiesz na następujące pytania:


  1. Przypomnij sobie swoją pracę z dzieckiem, które miało problemy z panowaniem nad swoimi emocjami. Jakich strategii używałeś/ używałaś, by pomóc mu w samoregulacji?


  1. Opisz, w jaki sposób Twoja bieżąca praca wspiera zdrowe, spójne interakcje dzieci z doświadczeniem traumy, które są konieczne dla zdrowego rozwoju ich mózgów? Jakie inne działania mogłyby być pomocne?


  1. W jaki sposób trauma zakłóca zabawę wyobraźnią u małych dzieci? W jaki sposób mógłbyś / mogłabyś wesprzeć zabawę u dzieci z doświadczeniem traumy w swojej klasie?


Zadbaj o siebie:


Z kim rozmawiasz o stresujących albo traumatycznych doświadczeniach swojego życia?


Czy istnieją także stresujące wydarzenia, które dotknęły Twoich podopiecznych? Jak często rozmawiasz z dziećmi o wiadomościach z kraju i zagranicy i o lokalnych wydarzeniach?


Powtórzenie:


Dzieci czują się pewniej, gdy znają kolejność wydarzeń i sposób ich realizacji. Prawda / fałsz


Wszystkie dzieci lubią kontakt fizyczny z opiekunem taki jak przybicie piątki lub objęcie. Prawda / fałsz


Zapewnienie bezpiecznego i spokojnego otoczenia jest ważne w procesie zdrowienia dziecka, które doświadczyło negatywnej traumy. prawda / fałsz



Podsumowanie


Wczesne dzieciństwo to niezwykle ważny okres w rozwoju każdego dziecka. Na umiejętnościach i wiedzy opanowanych dziecko do ósmych urodzin człowiek opiera się przez resztę życia. Dlatego tak ważne jest, aby dzieci wzrastały w środowiskach, w których czują się bezpiecznie, a także są wspierane i otoczone opieką przez dorosłych. Ważne emocjonalnie więzi i doświadczenia pozwalają na to, aby dzieci rozwijały się fizycznie, umysłowo oraz społeczno-emocjonalnie, co jest podstawą dalszego rozwoju i radzenia sobie w dorosłym życiu.


W idealnym świecie wszystkie dzieci otrzymują wsparcie emocjonalne i fizyczne, którego potrzebują, aby zrozumieć otaczający je świat i wykształcić umiejętności potrzebne do radzenia sobie z problemami i rozwoju. Tymczasem wiele małych dzieci boryka się z niepewnością i traumatycznymi wydarzeniami bez żadnego systemu wsparcia, który pozwoliłby im wykształcić umiejętności potrzebne do pokonania tych wyzwań. Dlatego właśnie w dzisiejszych czasach tak ważne stały się programy wczesnej edukacji.


Nauczyciele i wychowawcy przedszkolni mogą zapewnić dzieciom bezpieczne środowisko do nauki, dostarczając im opiekuńczych wzorców zachowania dorosłych, które są im potrzebne w krytycznych fazach rozwoju. Zdrowe i spójne interakcje z nauczycielami wychowania przedszkolnego mogą dobroczynnie wpłynąć na rozwój mózgu dziecka, jego zdolność do nauki i rozwoju.


Pomyśl o dzieciach objętych programem Waszej placówki i o otoczeniu, w którym żyją. Czy  występują tam konflikty, przemoc lub zagrożenia środowiskowe, które mają wpływ na dzieci? Być może uda Ci się zidentyfikować jedno lub kilkoro dzieci cierpiących z powodu przewlekłego stresu lub traumy, które hamują ich rozwój. na ich rozwój. Zastanów się, co mógłbyś zrobić we współpracy z kolegami / koleżankami z Waszego zespołu i z rodzinami dzieci, aby zapewnić tym dzieciom opiekę i uwagę, których potrzebuje, aby poczuć się bezpiecznie, zdrowo i pewnie.

Należy przy tym pamiętać, że takie postępowanie nie tylko wspiera dzieci, które doświadczyły traumy, ale także ma korzystny wpływ na zdrowy rozwój wszystkich dzieci w Twojej placówce.


Na zakończenie kursu wypełnij ankietę, a następnie końcowy kwiz (poniżej), aby otrzymać zaświadczenie o ukończeniu kursu.


Dzieci mogą używać wspólnego kubka do picia wody w klasie. prawda / fałsz

Na czym polega negatywny wpływ odwodnienia na małe dzieci?

  • Obniżenie funkcji poznawczych

  • Powoduje zmęczenie

  • Obniża koncentrację

  • Zwiększenie niepokoju

  • Powoduje wahania nastroju

  • Wszystkie z powyższych


W jakich dziedzinach mogą pojawić się opóźnienia lub wyzywające zachowania u dziecka, które przeżyło traumę?


  • Język i komunikacja

  • Regulacja społeczna i emocjonalna

  • Budowanie relacji

  • Zabawa

  • Wszystkie z powyższych

Neurony to wyspecjalizowane komórki nerwowe mózgu, które są podstawowymi jednostkami uczenia się i pamięci. prawda / fałsz

Pożywne jedzenie pomaga w funkcjonowaniu mózgu i leczeniu dzieci doświadczających przewlekłego stresu. prawda / fałsz

Między trzecim a szóstym rokiem życia objętość mózgu osiąga 90% objętości mózgu dorosłego człowieka.


Przeciągnij wyrazy do odpowiednich pól


Najważniejsze podstawy dorosłego życia i przyszłej nauki powstają w okresie wczesnego dzieciństwa.


Wszystkie dzieci lubią kontakt fizyczny z opiekunem taki jak przybicie piątki lub objęcie. prawda / fałsz

Nauczyciel może złagodzić szkody wynikające z destruktywnego stresu, dbając o rutynę oraz bezpieczne otoczenie.

Zapewnienie bezpiecznego i spokojnego otoczenia jest ważne dla procesu leczenia dziecka, które doświadczyło negatywnej traumy. prawda / fałsz


Jaki jest najbardziej szkodliwy rodzaj stresu, który zakłóca pracę rozwijających się obwodów mózgowych?

  • Stres tolerowalny

  • Stres ekstremalny

  • Stres toksyczny


Znajomość kolejności zdarzeń i sposobu ich przeprowadzenia wzmacnia poczucie bezpieczeństwa u dzieci. prawda / fałsz


Dzieci zaczynają rozwijać empatię w wieku od 3 do 4 lat.


Za wczesne dzieciństwo uważa się okres od narodzin do ukończenia piątego roku życia. prawda / fałsz


W pierwszych latach życia dziecka tworzenie się synaps w mózgu jest w dużym stopniu uzależnione od doświadczeń i interakcji z opiekunami.


Doświadczenia, które w powtarzalny sposób wywołują u dziecka wysoki poziom stresu, mogą mieć negatywny wpływ na rozwój mózgu. prawda / fałsz

Jakie są trzy najważniejsze dziedziny rozwoju we wczesnym dzieciństwie?

  • fizyczny, emocjonalny, fundamentalny

  • fizyczny, poznawczy, społeczno-emocjonalny

  • poznawczy, fizyczny, holistyczny

Wpływ na rozwój dziecka mają…

  • kolejność narodzin, zajęcia i liczba rodzeństwa.

  • otoczenie, zajęcia, wiara i genetyka.

  • głównie wrodzone skłonności, przypisane mu od urodzenia (natura)


Dziękujemy za udział w kursie!

 Originally published by the Carey Institute for Global Good, this free course seeks to inform parents and early childhood educators about the impact of trauma on early childhood development.

Original Publication
Understanding the Impact of Trauma on Early Childhood Development
Copyright © 2023 by the Carey Institute for Global Good.

Scroll to Top